De vitae Gregorii Cassar casibus - Pars II
- Officina Latinitatis
- 8 hours ago
- 4 min read
Continuatur de rebus nauticis narratio, quae paginis XIII-XV libri c.t. Morte o Fortuna. Corsairs in Malta (Lat. Aut mors aut fortuna. De cursoribus in insula Melitensi commentarii), ab auctore de vità ac mirissimis vicissitudinibus cursorum Melitensium exarati ac typis "Heritage Malta" expressi, unà cum aliis permultis continetur.
Quid tandem factum est de Gregorio Cassar cive Melitensi?
DE MIRIS, QVOS GREGORIVS CASSAR NAVTA MELITENSIS PASSVS EST, VITAE CASIBVS HISTORIA
[Pars altera]
Guilelmo Gauci Anglico auctore*
Jacobo Rubini Latino interprete
Sacris, quae ipse excogitaverat, concelebrandis, modicum aquae in dexterà palmà cum sale miscere sicque infantes clanculo baptizare consueverat, his insuper verbis, sermone Melitensi cum Italico confuso, recitatis: blisem del Padre, del Figliolo e dello Spirito Santo[1]. Quae quidem verba - digna sane, quae singillatim studiis altius collustrentur - genium Mediterraneum mirum in modum resonant. Huiusce autem rei numquam liberos fecit certiores, quoad diem obiit Mariuma uxor, cum consilium tandem suscepit periculum faciendi, ut Melitam, in patriam insulam, unà cum filiis demum reverteretur. Nam aliquà semper familiaritate usus fuerat cum aliquot S. Francisci monachis Tripoli conversantibus, quibuscum tale e Lybià fugiendi propositum excogitaverat: quadraginta vero annis opus fuit, ut ad optatum aliquando exitum adduceretur votum.
Rem sic ante delineaverat, ut, duobus natis in aliquam navem vela Melitam daturam occulto impositis, perditam recuperaret libertatem. Filii, quibus non modo suum propositum aperuit, verum etiam Christianos se, nec Mahometanos esse nuntiavit, iuvenes erant XVIII ac XVI annos nati. Occasionem negotium perficiendi tunc demum cepere, cum navis quaedam, Batavorum gerens vexillum, Gallo navarcho, Melitam solvere pararetur.
Itaque, unà cum apostatà Neapolitanò, nautis insciis navem conscenderunt. Attamen paulo post, quam lignum Tripoli deductum est, portus Tripolitani officiales, propterea quod fama ad suas pervenisset aures aliquem Catholicae fidei apostatam Neapolitanum fugam temptare, brigantino[2] celeriter appropinquare visi sunt. Statim, igitur, ac navem conscenderunt, virum illum Neapolitanum simul cum filio Gregorii natu minore facile comprehenderunt. Pater, tamen, natusque alter, dum cupas inter oneraque navis mercatoriae latent, Turcarum effugerunt notitiam: animo, procul dubio, admodum sollicito et incerto Melitam iter perrexit unà cum filio Gregorius, vir scilicet provectae aetatis, iam LXXIII vitae agens annum.
Cum autem prospere cessisset cursus, Melitae tandem in conspectum venere. Iam multi effluxerant anni, ex quo suam insulam patriam novissime viderat Gregorius, nullumque sane dubium, quin ipse, dum brigantinus Magnum Portum - ingens illud, scilicet, naturae subsidium, Melitensium operibus munitissimum - ingrederetur, haud parvà sit affectus laetitià.
Gregorius filiusque (qui Christianum gerebat nomen Antonium), dum statum quadragenae[3] tempus apud barriera (sic)[4] transigunt, eos observabant, qui praeter munimenta stantes oculos in advenas converterent. Erant inter eos multi, nempe, mercatores, qui navem, qua conscensà libertati nostri erant redditi, suis oneraverant venalibus; necnon magna etiam aliorum hominum copia, nova ex urbe Tripoli sollicite expectantium.
Die, vero, quodam, cum diutinum quadragenae (navi eo impositae consilio, ut ipsa quolibet morbo, quem forte secum e pestilentibus Lybiae oris detulisset, penitus liberaretur) tempus transigerent, inter multitudinem hominum, qui rumorum ac rerum novarum cupidi eo accurrerant, adfuit etiam uxor Gregorii Melitensis. Nemo certe dubitaverit, quin funditus obstupuerit Catharina, perinde ac Tripolitanus nautae filius, qui summà quidem cum animi consternatione primam patris uxorem forte cognoverit.
At, pro dolor, nulla de eorum sermonibus neque animi sensibus, hisce sane mirissimis vitae casibus excitatis, leguntur verba in ipsis, quae incredibiles hasce fati vicissitudines hucusque custodiere, diariis. Verum enivero, nullum unquam reponsum aliquot reddere licebit quaesitis: verbi gratià, quid factum sit de primo Gregorii filio, Paolo[5]? Vtrum redierit Gregorius ad pristinum vitae cum coniuge Melitensi genus? An novo forsan viro, primo quidem exule Tripoli marito, nupserit Catharina? Haec nunquam cognoscere dabitur.
NOTAE
[1] Quamvis veri sit simillimum tale vocabulum Melitense blisem iuncturam Latinam in nomine quoddamodo reddat, tamen auctor nihil de eo lectoribus aperit, nec quicquam in interrete super hoc argumento reperire valuimus.
[2] Genus est navis (quod sub hoc nomine Latino Du Cange quoque testatur) duobus plerumque (tribus subinde) malis velatis instructae ac modicae magnitudinis. Nomen ducit ex voce Italicà brigante, i.e. praedo: nam istiusmodi navi piratae ac cursores maxime, celeritatis ac facilis navigationis causà, utebantur.
[3] Sic appellare decrevimus (ipsum secuti Du Cange) spatium originitus XL dierum, quod nautis e peregrinis terris redeuntibus prius absolvendum erat, quam domum reverti sinerentur.
[4] Sic Melitenses, voce nimirum Italicà, ingentia vocabant munimenta, quae portum Marsamxett, ubi quadragena absolvebatur, a ceteris Vallettae vicis, ne quis inde immature effugeret, separabant.
[5] Re autem verà, Gauci ipse paulo infra in capitulo, quod hic partim Latinitate donavimus, affirmat nova quaedam se de illo Paulo filio novis in insulae ac Sacri Ordinis historicis monumentis comperisse: videlicet eum quoque, a patre solum matri anno 1736 relictum, genus vitae cursorium professum esse, cum duas saltem naves cursorias ipsum olim conscendisse certo e documentis constet. Anno, insuper, ante patrem Melitam redeuntem (scil. 1778) officium secundi optionis obire coeperat in navarchi Estaden navi cursoria, quae quattuor modo ante patrem diebus ad litus Melitense appulit: Paulus idem - inscius fortasse - navigium, cui pater in officinà Tripolitanà cupas confecerat, per undas persequebatur.
Comments